Verbos en xtiits së meñktañ
Esta es una muestra de veinte verbos en zapoteco de Quioquitani (xtiits së meñktañ) con un vínculo para ver cómo se conjugan en las modos verbales básicos (indicativo).
* Estos verbos en infinitivo han sido abstraídos artificialmente
CONJUGANDO VERBOS EN ZAPOTECO DE QUIOQUITANI
Conjugación únicamente en el modo indicativo
|
|
|
Nombre del verbo: |
Éb |
|
|
Significado: |
Decir |
Pronombre |
Pasado |
Presente |
Futuro |
Naa (lëën) |
Chëb, chëbaa |
Nokëb, nokëbaa |
Këb, këbaa |
Lii (lëël) |
Chëb, chëëbo |
Nokëb, nokëboo |
Këb, këëbo |
Lëë xáa |
Chëb, chëb xáa |
Nokëb, nokëb xáa |
Këb, këb xáa |
Lëë me |
Chëb, chëb me |
Nokëb, nokëb me |
Këb, këb me |
Lëë no |
Chëb, chëbno |
Nokëb, nokëbno |
Këb, këbno |
Lëë do |
Chëb, chëbdó |
Nokëb, nokëbdó |
Këb, këbdo |
Lëëw |
Chëb, chëbo |
Nokëb, nokëbo |
Këb, këbo |
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
Nombre del verbo: |
Kâp |
|
|
Significado: |
Tener |
Pronombre |
Pasado |
Presente |
Futuro |
Naa (lëën) |
Kôp, kôpaa |
Châp, châpaa |
Kâp, kâapaa |
Lii (lëël) |
Kop, kopo |
Chap, chapo |
Kâp, kâpoo |
Lëë xáa |
Kop, kop xáa |
Chap, chap xáa |
Kâp, kâp xáa |
Lëë me |
Kop, kopme |
Chap, chapme |
Kâp, kâpme |
Lëë no |
Kop, kopno |
Chap, chapno |
Kâp, kâpno |
Lëë do |
Kop, koptó |
Chap, chaptó |
Kâp, kâpto |
Lëëw |
Kop, kopó |
Chap, chapó |
Kâp, kâpo |
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
Nombre del verbo: |
Jyéety |
|
|
Significado: |
Morir |
Pronombre |
Pasado |
Presente |
Futuro |
Naa (lëën) |
Kuty, kutyaa |
Chety, chêtyaa |
Kêty, kêtyaa |
Lii (lëël) |
Kuty, kutyo |
Chety, chetyo |
Kêty, kêtyo |
Lëë xáa |
Kuty, kuty xáa |
Chety, chety xáa |
Kêty, kêty xáa |
Lëë me |
Kuty, kutyme |
Chety, chetyme |
Kêty, kêty me |
Lëë no |
Kuty, kuty no |
Chety, chety no |
Kêty, kêty no |
Lëë do |
Kuty, kuty to |
Chety, chety to |
Kêty, kêty to |
Lëëw |
Kuty, kutyó |
Chety, chetyó |
Kêty, kêtyó |
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
Nombre del verbo: |
Kyêty |
|
|
Significado: |
Bajar |
Pronombre |
Pasado |
Presente |
Futuro |
Naa (lëën) |
Byêty, byêtyaa |
Chyêty, chyêtyaa |
Kyêty, kyêtyaa |
Lii (lëël) |
Byety, byetyoo |
Chyety, chyetyo |
Kyêty, kyêtyo |
Lëë xáa |
Byety, byety xáa |
Chyety, chyety xáa |
Kyêty, kyêty xáa |
Lëë me |
Byety, byety me |
Chyety, chyety me |
Kyêty, kyêty me |
Lëë no |
Byety, byety no |
Chyety, chyety no |
Kyêty, kyêty no |
Lëë do |
Byety, byety to |
Chyety, chyety to |
Kyêty, kyêty to |
Lëëw |
Byety, byetyó |
Chyety, chyetyó |
Kyêty, kyêtyó |
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
Nombre del verbo: |
Nak |
|
|
Significado: |
Ser |
Pronombre |
Pasado |
Presente |
Futuro |
Naa (lëën) |
Kok, kokaa |
Nak, nakaa |
Kâk, kâkaa |
Lii (lëël) |
Kok, koko |
Nak, nako |
Kâk, kâkoo |
Lëë xáa |
Kok, kok xáa |
Nak, nak xáa |
Kâk, kâk xáa |
Lëë me |
Kok, kokme |
Nak, nakme |
Kâk, kâkme |
Lëë no |
Kok, kokno |
Nak, nakno |
Kâk, kâkno |
Lëë do |
Kok, koktó |
Nak, naktó |
Kâk, kâktó |
Lëëw |
Kok, kokó |
Nak, nakó |
Kâk, kâkó |
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
Nombre del verbo: |
Ntsyêy |
|
|
Significado: |
Proceder |
Pronombre |
Pasado |
Presente |
Futuro |
Naa (lëën) |
Beñtsyêy, beñtsyêyaa |
Chuñtsyêy, chuntsyêyaa |
Kûñtsyêy, kûñtsyêyaa |
Lii (lëël) |
Beñtsyêy, beñtsyêyo |
Chuñtsyêy, chuntsyêyo |
Kûñtsyêy, kûñtsyêyo |
Lëë xáa |
Beñtsyêy, beñtsyêy xáa |
Chuñtsyêy, chuntsyêy xáa |
Kûñtsyêy, kûñtsyêy xáa |
Lëë me |
Beñtsyêy, beñtsyêyme |
Chuñtsyêy, chuntsyêyme |
Kûñtsyêy, kûñtsyêyme |
Lëë no |
Beñtsyêy, beñtsyêyno |
Chuñtsyêy, chuntsyêyno |
Kûñtsyêy, kûñtsyêyno |
Lëë do |
Beñtsyêy, beñtsyêydó |
Chuñtsyêy, chuntsyêydó |
Kûñtsyêy, kûñtsyêydó |
Lëëw |
Beñtsyêy, beñtsyêyó |
Chuñtsyêy, chuntsyêyó |
Kûñtsyêy, kûñtsyêyó |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
|
Caminar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
|
Escribir |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
|
Apreciar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
|
Hablar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
|
Estudiar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
|
Causar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
Nombre del verbo: |
Xkyeety |
|
|
Significado: |
Matar |
Pronombre |
Pasado |
Presente |
Futuro |
Naa (lëën) |
Beety, bêetyaa |
Chuty, chûtyaa |
Kûty, kûtyaa |
Lii (lëël) |
Beety, beetyoo |
Chuty, chutyoo |
Kûty, kûtyoo |
Lëë xáa |
Beety, beety xáa |
Chuty, chuty xáa |
Kûty, kûty xáa |
Lëë me |
Beety, beety me |
Chuty, chuty me |
Kûty, kûty me |
Lëë no |
Beety, beety no |
Chuty, chuty no |
Kûty, kûty no |
Lëë do |
Beety, beety to |
Chuty, chuty to |
Kûty, kûty to |
Lëëw |
Beety, beetyo |
Chuty, chutyo |
Kûty, kûtyo |
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
|
Elaborar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
|
Comer |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
|
Ir |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
|
Habitar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
|
Correr |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
|
Vivir |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Arriba |
|
|
|
|
|
|
|
Enfermar |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|